پپتن ها مهمترین ماده تشکیل دهنده محیط های کشت تشخیص بالینی می باشند . و بطور متوسط بیش از 50 درصد اغلب محیط های کشت سلولی را تشکیل می دهند. در ارتباط با میزان مصرف این فرآورده بیولوژیک می توان گفت اگر ایران 1000 شهر داشته باشد و در هر شهر 5 آزمایشگاه تشخیص طبی وجود داشته باشد و هر آزمایشگاه بطور متوسط سالیانه 10 کیلو محیط کشت مصرف کند. می توان گفت که تنها بالغ بر 25 تن پپتن با کیفیت بالا در آزمایشگاه های تشخیص طبی مصرف می شود. با توجه به مصرف این فرآورده در مراکز تولید دارو و واکسن و فرآوردهای بیولوژیک می توان حدس زد که سالیانه بالغ بر 150 تن پپتون با کیفیت بالا در ایران مصرف می گردد. محیط های کشت پایه به گونه ی توسعه و طراحی شده اند تا حداقل ترکیباتی را که برای رشد سلولها و باکتری ها نیاز هستند شامل شوند. همانطور که در بالا اشاره شد قسمت اعظم محیط های کشت از پپتن تشکیل شده است. محیط های کشت پایه سلولی و باکتریی، مهمترین عامل در کشت سلولها و باکتری ها است و وظیفه آن ایجاد محیطی برای ابقاء و همچنین تهیه مواد مورد نیاز سلولها و باکتری ها است.

مصرف پپتن به آزمایشگاه های تشخیص طبی و تولید فرآورده های بیولوژیک ختم نمی شود بلکه امروزه مقادیر قابل توجهی از آن در صنایع موادغذایی ( ساخت سوسیس ، کالباس ، بستنی ، غذاهای آماده و ...) صنایع پرورش دام و طیور (مکمل غذایی و غذایی جوجه های 1تا 10 روزه) صنایع ساخت مواد آرایشی و کرم های نرم کننده پوست و دیگر صنایع کاربرد زیادی دارند.

پروتئین سویا

پروتئین سویا یک محصول خوراکی است که پروتئین آن خاصیت جایگزینی پروتئین حیوانی را دارد . پروتئین سویا در صنایع مختلف از جمله بیسکویت سازي ، شیرینی سازي و مصارف گوشتی مورد استفاده قرار می گیرد و روز به روز بر اهمیت و میزان مصرف آن افزوده می شود .

ویژگیها ی پروتئین سویا

ویژگیهاي فیزیکی

شکل ظاهري : انواع پروتئین سویا به اشکال گرانول درشت و ریز پودر عرضه می شود .

رنگ : رنگ پروتئین سویا از کرم شیري تا کرم نخودي متغیر است .

بو : پروتئین سویا باید داراي بوي طبیعی مخصوص بخود بوده و عاري از هر گونه بوي غیر طبیعی بخصوص تندشدگی ناشی از اکسیداسیون باشد .

ویژگیهاي شیمیائی

ویژگیهاي شیمیائی انواع پروتئین سویا باید بشرح جدول زیر باشد

 توضیح : اعداد بیان شده در جدول بر حسب درصد می باشند .

ویژگیهاي بهداشتی

- پروتئین سویا باید طوري تهیه , بسته بندي , نگهداري و توزیع شود که عاري از آلودگی به حشرات و کنه هاي زنده در هر یک از مراحل رشد باشد .

- عاري از کپک زدگی ظاهري باشد .

- عملا عاري از آلودگی به آفلاتوکسین بوده و در صورت وجود مقدار آن از 25 میکروگرم در کیلوگرم بیشتر نباشد .

- ویژگیهاي میکروبی باید طبق استاندارد ملی ایران شماره " 2393 " حد مجاز آلودگیهاي میکروبی در انواع آرد , رشته و ماکارونی " باشد .

بسته بندي

پروتئین سویا را میتوان در کیسه یا ظروف پلاستیکی , پاکتهاي چند لایه کاغذي ترجیحأ با لفاف داخلی پلاستیکی , کیسه هاي دو لایه کنفی وپلاستیکی و یا قوطیهاي فلزي متناسب با وزن کالا بسته بندي نمود.

- در صورتیکه پروتئین سویا در کیسه بسته بندي گردد دهانه کیسه ها باید بصورت دو ردیفه دوخته شود .

- لوازمی که براي بسته بندي پروتئین سویا بکار برده می شود باید سالم , تمیز , خشک و بدون بو باشد .

- روش بسته بندي باید طوري باشد که در نظر گرفتن رطوبت کالا و مشخصات لوازم بسته بندي حفاظت کامل علیه هرگونه فساد و آسیب ناشی از عملیات معمولی حمل و نقل تامین گردد .

- حداکثر وزن هر بسته نباید از 50 کیلوگرم بیشتر باشد .

- بسته هاي موجود در هر بهر باید از نظر شکل , اندازه , وزن و نوع فرآورده یکنواخت باشد .

نشانه گذاري

بر روي هر بسته مشخصات زیر باید به زبان فارسی و در صورت صدور به زبان انگلیسی و یا بزبان کشور خریدار نوشته و یا برچسب شود :

1) نام ( پروتئین سویا بافت دارد , پروتئین سویا کنسانتره و یا پروتئین سویا ایزوله )

2) نوع ( برحسب شکل ظاهري , پودر , گرانول و غیره )

3) وزن خالص

4) نام و آدرس تولید کننده

5) شماره پروانه ساخت

6) دستورالعمل نگهداري و روش استفاده

7) تاریخ تولید

8) درصد مواد متشکله

توضیح موارد مصرف وکاربرد پروتئین سویا

همانگونه که ذکر شد ارزش تغذیه اي محصولات پروتئینی سویا در کنار خصوصیات بسیار مهم کاربردي این محصولات باعث می گردد مصارف خوراکی و مصارف صنعتی زیادي براي این محصولات شناسایی شود.

بیشترین حجم مصرف انواع پروتئین هاي سویا مربوط به مصارف خوراکی و تغذیه اي آن است بطوریکه تمامی مصرف آرد سویا بافت دار و آرد سویا با چربی کامل و حدود 94 درصد مصرف آرد سویاي بدون چربی ، مصارف خوراکی و تغذیه اي است . این سهم در مورد کنسانتره به 89 درصد و در مورد ایزوله سویا به 72 درصد کاهش می یابد که گرچه نشان دهنده قابلیت مصرف این دو محصول در کاربردهاي صنعتی و سایر کاربردها است لیکن همچنان مصارف تغذیه اي و خوراکی نیز در مورد این محصولات نیز بیشترین حجم را بخود اختصاص داده است و در مجموع می توان اظهار داشت که بیش از 90 درصد مجموع مصارف انواع پروتئین هاي سویا مربوط به مصارف خوراکی و تغذیه اي ا ست . بطور کلی محصولات پروتئینی پروسس شده سویا را می توان براساس مقدار پروتئین به سه دسته کلی تقسیم بندي نمود :"آرد وگریتس سویا" ، "کنسانتره سویا" و "ایزوله سویا" . دسته بندي مذکور از پروتئین هاي سویا براساس درصد پروتئین و نیز استفاده از هر یک بعنوان ماده اولیه در تولید سایر محصولات بر پایه سویا بدست آمده است ، گرچه ممکن است قبل از استفاده از این مواد پروسس هاي بیشتري نیز روي آنها انجام گیرد .

بطور کلی سه دسته محصولات پروتئینی ذکر شده در بالا ( بجز آرد سویا با چربی کامل) از فلیک هاي بدون چربی سویا تهیه می شوند .

پروتئین ایزوله سویا

ایزوله سویا باقیمانده پروتئینی حاصل از فلیک هاي بدون چربی سویا است و تنها محصولی از سویا است که بصورت تجاري با بالاترین درصد پروتئین تولید می گردد . ایزوله سویا بصورت ماده خشک حاوي حدود 90 درصد پروتئین بوده و در واقع بیشترین مقدار پروتئین در تمامی محصولات سویا را دارا است .

این ماده بالاترین منبع غذایی جهت تأمین اسیدهاي آمینه بوده و بدلیل طعم ملایم ، آن را می توان بدون واهمه از تغییر مزه و خصوصیات ظاهري به مواد غذایی اضافه نمود . این ماده همچنین منبع تأمین پروتئین در جانشین هاي شیر است و بدلیل دارا بودن بالاترین درصد پروتئین براي تمامی افراد نیازمند به پروتئین زیاد قابل استفاده است .

پروتئین کنسانتره سویا

کنسانتره سویا حاصل انجام برخی فرآیندها بر روي فلیک هاي بدون چربی سویا است که تحت فرآیندهاي مذکور بیشتر اجزاء غیر پروتئینی محلول در آب از آن خارج می شود و محصول به صورت ماده خشک داراي حدود 70 درصد پروتئین حاصل می گردد . کنسانتره سویا بسیار مغذي بوده و براي کودکان در سن رشد ، دوران حاملگی و شیردهی بانوان ، افراد پیر و ضعیف ، افراد بیمار و بطور کلی در هر جایی که کمبود پروتئینی بشدت احساس می شود ، قابل مصرف است .

کد آیسیک تولید پروتئین سویا و پپتون

بر اساس آمار و اطلاعات سازمان صنایع و معادن ایران کد شناسایی کالا ( کد آیسیک ) مربوط به این محصولات به صورت زیر می باشد :

تعرفه گمرکی پروتئین سویا و پپتون

انواع محصولات مرتبط با کد تعرفه گمرکی آنها در جدول زیر آمده است :

بررسی و ارائه استاندارد ( ملی ) تولید پروتئین سویا و پپتون

کلیه موارد ذکر شده در خصوص استانداردها ، مطابق با موارد اعلام شده از طرف " موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران " به صورت زیر می باشد:

این استاندارد در مورد انواع پروتئین سویا مورد مصرف در مواد غذایی و صنایع کاربرد دارد .

در این استاندارد واژه ها و اصطلاحات با تعاریف زیر بکار برده میشود :

پروتئین سویا : پروتئین سویا فرآورده اي است که از طریق کاهش یا حذف مواد غیر پروتئینی دانه سویا از قبیل آب , روغن و کربوهیدراتها بدست می آید . این فرآورده بر حسب مقدار پروتئین موجود در آن به پروتئین سویا , پروتئین سویا کنسانتره و پروتئین سویا ایزوله طبقه بندي می گردد .

پروتئین سویا : فرآورده اي است که پروتئین آن 50 تا 65 درصد باشد .

کنسانتره سویا : فرآورده اي است که پروتئین آن بیش از 65 تا 90 درصد باشد .

ایزولات سویا : فرآورده اي است که پروتئین آن بیش از 90 درصد باشد .

دیاگرام تولید پپتون

 (وسایل مورد نیاز بدون در نظر گرفتن شیر آلات و شلنگ های ار تباطی) 

 A:  چرخ گوشت صنعتی استیل

B: راکتور پخت

C: فیلترپرس

D: مخزن ذخیره و نگهداری مواد

E: اسپری درایر

P: پمپ

شرح فرآیند تولید پروتئین سویا

براي تولید هر کدام از انواع پروتئین هاي سویا روشهاي مختلفی وجود دارد که در اینجا به اجمال ذکر می گردد .

تولید کنسانتره سویا :

سه نوع فرآیند براي تولید پروتئین سویا کنسانتره وجود دارد که به اختصار ذکر می شود .

فرایند شستشو با الکل آبی :

این فرایند براساس قابلیت محلولهاي آبکی با الکلهاي حاوي الیفاتیک کمتر ( متانول ، اتانول و ایزو پروفیل الکل ) بمنظور استخراج مواد قندي محلول در آرد سویاي بدون چربی است. این فرایند شامل مراحل زیر می باشد.

1) استخراج مایع از جامد .

2) انتقال و بازیافت حلال از مایع استخراج شده .

3) انتقال و بازیافت از فلیکهاي استخراج شده .

فرایند اسید شویی :

این فرایند براساس ارتباط PH  با حلالیت پروتئینهاي سویا می باشد اکثر پروتئینهاي سویا مینیمم حلالیتی در حدودPH < 4/5> 2/4 دارند ( ناحیه ایزوالکتریک ) بنابراین امکان استخراج مواد قندي محلول بدون حل شدن اکثریت پروتئینها وجود دارد. حلال مورد استفاده در این فرایند آب بوده بطوریکه با اضافه شدن اسید به آن PH در ناحیه ایزوالکتریک ثابت نگه داشته می شود .

فرایند شستشوي با آب همراه با گرماي دناتورا سیون :

در این فرایند ابتدا پروتئینهاي بلغور سویاي بدون چربی بوسیله گرماي دناتوراسیون و با استفاده از گرماي مرطوب نامحلول می شوند در این عملیات حرارتی ، موا قندي محلول توسط آب گرم استخراج می شوند. از آنجائیکه این فرایند بر اساس استخراج مایع از جامد با استفاده از آب بعنوان حلال است لذا کلیه عملیات ، روشها و تجهیزات مورد استفاده در این فرایند درست شبیه به فرایند اسید شویی است .

تولید ایزوله سویا

با توجه به اینکه بلغور سویا یا آرد سویا بدون چربی ماده اولیه مناسب براي تولید ایزوله سویا می باشد لذا یکی از فاکتورهاي مهم و مؤثر در کیفیت نهایی محصول ایزوله پروتئین سویا ، انتخاب نوع مخصوصی از واریته دانه سویا در فرآیند تولید بلغور سویا یا آرد سویا بدون چربی می باشد .

بطور کلی فرآیند تولید ایزوله پروتئین سویا را می توان به سه مرحله اساسی به شرح زیر تقسیم کرد:

1) استخراج پروتئین از آرد یا بلغور سویا

2) تشکیل رسوب یا لخته پروتئین

3) خشک کردن

لازم بذکر است بهینه یابی متغیرهاي مربوط به هر مرحله و کنترل دقیق آنها موجب حداکثر شدن بازده و خلوص فرآورده نهایی می شود .

تولید پروتئین سویا ( حاوي 50 % پروتئین ) (تکنولوژي داخلی ) :

روش تولید :

ابتدا کنجاله بوجاري وپاك شده سپس آسیاب می گردد و از ترکیب آن با آب و طعم دهنده هاي مختلف خمیر درست می شود ، سپس ازطریق پخت به طریقه " حرارت خیلی زیاد در زمان کوتاه خمیربه گرانول تبدیل شده که پس از خشک و سرد کردن در کیسه هاي مخصوص جهت حمل به بازار بسته بندي می گردد .

جهت آشنایی بیشتر با طرح توجیهی تولید پپتون و پروتئین سویا به این مقاله مراجعه نمایید.

 جهت آشنایی بیشتر با خط تولید پروتئین سویا به این مقاله مراجعه نمایید.

شرکت بهبود صنعت آمادگی خود جهت تهیه طرح توجیهی تولید پپتون و پروتئین سویا را اعلام می دارد

هم اکنون سفارش طرح توجیهی تولید پپتون و پروتئین سویا دهید

استفاده از کلیه مطالب این سایت برای عموم آزاد می باشد ، فقط در راستای حفظ زحمات تیم تولید محتوی ما خواهشمندیم در صورت برداشت از این محتوی لینک ما را درج نمایید. باسپاس